استان البرز

مرکز : کرج

جمعیت (۱۳۹۵) : ۲٬۷۱۲٬۴۰۰ نفر

مساحت : ۵٬۸۳۳ کیلومترمربع

پراکندگی : —

تعداد شهرستان‌ها : ۶

منطقه زمانی : IRST (گرینویچ+۳:۳۰)

-تابستان (دی‌اس‌تی) : IRDT (گرینویچ+۴:۳۰)

استاندار : مجتبی عبداللهی

پیست اسکی دیزین – پیست بین المللی

استان البرز سی و یکمین استان ایران است. در جلسهٔ هیئت دولت در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۸ لایحهٔ تأسیس این استان تصویب و به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد. در ادامه با تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۳۸۹/۴/۷ استان البرز به‌طور رسمی شکل گرفت. در این طرح پیشنهادی کرج به عنوان مرکز استان در نظر گرفته شده‌است. این شهر در ۲۰ کیلومتری غرب تهران و در حوزهٔ استحفاظی استان تهران قرار گرفته بود که با جمعیتی بالغ بر ۱٬۶۱۴٬۶۲۶ نفر ، چهارمین شهر پرجمعیت ایران پس از شهرهای تهران ، مشهد و اصفهان محسوب می‌گردد. همچنین محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۹ در نامه‌ای به وزارت کشور قانون تأسیس استان البرز که در جلسهٔ علنی دوم تیر ۱۳۸۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده بود و شورای نگهبان نیز آن را تأیید کرده بود ، جهت اجرا ابلاغ کرد. نام این استان از رشته‌کوه البرز گرفته شده‌است که بخش مهمی از آن از شمال این استان می‌گذرد. در تاریخ ۲۲ شهریور ۱۳۸۹ با حضور وزیر کشور ، استانداری البرز رسماً شروع به فعالیت نمود. عیسی فرهادی به‌عنوان نخستین استاندار البرز انتخاب شده‌بود. 

در آبان ۹۱ پخش آزمایشی شبکه استانی البرز با روزانه ۳ ساعت برنامه آغاز بکار کرد و با شروع سال ۹۲ به روزانه ۸ ساعت رسید. شبکه استانی البرز در روز چهارم خرداد ۹۲ به صورت رسمی و با روزانه ۱۰ ساعت برنامه به صورت رسمی افتتاح گردید. به دلیل اینکه در استان البرز از همه اقوام ایرانی ساکن هستند ، این شبکه، شبکه وحدت و همدلی لقب گرفت.

 

موقعیت جغرافیایی

استان البرز از شمال با استان مازندران ، از شرق با استان تهران ، از جنوب با استان مرکزی و از غرب با استان قزوین همسایه است.

 

شهرستان‌های استان البرز

• شهرستان کرج (به مرکزیت شهر کرج) قدیمی‌ترین شهرستان این استان است که در سال ۱۳۳۳ تشکیل شد و از ۱۳۳۳ تا ۱۳۶۸ شامل کل استان کنونی و از ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۱ شامل کل حوزه انتخابیه کرج می‌شد ، این شهرستان هم‌اکنون شامل دو بخش به نام‌های مرکزی و آسارا است.
• شهرستان ساوجبلاغ (به مرکزیت هشتگرد) در سال ۱۳۶۸ از شهرستان کرج منفک شد و دو شهرستان نظرآباد (تا سال ۱۳۸۱)و طالقان (تا ۱۳۸۹) سابقاً جزء این شهرستان بوده‌اند ، سه بخش مرکزی ،چهارباغ و چندار این شهرستان را شامل می‌شوند.
• شهرستان نظرآباد (به مرکزیت شهر نظرآباد) در سال ۱۳۸۱ از شهرستان ساوجبلاغ جدا شد و شامل بخش‌های مرکزی و تنکمان می‌شود.
• شهرستان طالقان (به مرکزیت شهر طالقان) در سال ۱۳۸۹ از ساوجبلاغ منتزع شد و شامل بخش‌های مرکزی و بالا طالقان می‌شود.
• شهرستان اشتهارد (به مرکزیت شهر اشتهارد) در سال ۱۳۹۱ از کرج مستقل شد و شامل بخش‌های مرکزی و پلنگ‌آباد می‌گردد.
• شهرستان فردیس (به مرکزیت شهر فردیس) در سال ۱۳۹۲ از فرمانداری کرج استقلال یافت و شامل بخش‌های مرکزی و مشکین دشت می‌گردد.

نقشه استان البرز به تفکیک شهرستان

فهرست شهرستان‌های استان البرز برپایهٔ سرشماری سال‌های ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ خورشیدی:

تاریخچه

قدمت استان البرز با توجه به آثار به دست آمده از محوطه ازبکی و تپه چگینی نظرآباد و همچنین تپه مردآباد و حسین‌آباد کرج ، به ۹ هزارسال قبل بازمی‌گشت ، اما اکنون پناهگاه‌های صخره‌ای سرهه از تاریخ ۴۰ تا ۵۰ هزار سال پیش یعنی دوران پارینه سنگی میانه و جدید این استان حکایت می‌کند.

استان البرز از دوران پیش از تاریخ و باستان نیز سرزمینی پرجاذبه و مرکز آب و آبادانی بوده است. استعدادهای طبیعی و منابع آبی فراوان سلسله جبال البرز، همچنین خاک حاصلخیز دامنه‌های البرز و دشت منتهی به آن زمینه را برای سکونت انسان‌ها مهیا کرده بود. در تپه‌های آق تپه ، مراد تپه و تپه مرادآباد ، قلعه‌های تاریخی تنگ گسیل و شهرستانک و آثار دوران اسلامی همچون برج میدانک مغولی ، پل و کاروانسرای صفوی ، کاخ‌های قاجاری و کاخ‌های رضاشاهی و محمدرضا شاهی می‌توان سکونت جوامع بشری را درک کرد.

 

مردم

نظرسنجی سال ۱۳۸۹

طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور ، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه‌گیری شد در استان البرز به قرار زیر بود: ۳۷ فارس (۳۶٪ مرد، ۳۸٫۳٪ زن) ، ۱۶٫۱ آذربایجانی (۱۶٫۴٪ مرد، ۱۶٫۷٪ زن) ، ۷٫۴ کرد (۷٫۱٪ مرد، ۷٫۸٪ زن) ، ۴٫۴ شمالی شامل گیلک ، مازنی ، تالشی و تات (۴٫۶٪ مرد، ۳٫۹٪ زن) ، ۳٫۲ لر (۳۲٫۹٪ مرد، ۳۳٪ زن) ، ۰٫۶ عرب (۱٫۷٪ مرد) ، ۱٫۱ سایر و ۰٫۲ بدون‌جواب بودند

 

مرکز استان البرز

کرج مرکز استان البرز، مرکز شهرستان کرج و یکی از کلان‌شهرهای ایران است. این شهر با ۱٬۵۹۲٬۴۹۲ تن جمعیت چهارمین شهر پرجمعیت ایران است. کلان‌شهر کرج نیز بیست و دومین کلان‌شهر پرجمعیت خاورمیانه است.

کرج شهری کوهپایه‌ای است که در دامنهٔ رشته کوه‌های البرز و در بلندای ۱٬۳۰۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. همچنین این شهر دومین شهر ایران است که دارای قطار شهری (مترو تهران کرج هشتگرد) و همچنین در حال ساخت ۵ خط تفکیکی مترو است.

کرج پس از تهران بزرگ‌ترین شهر مهاجرپذیر ایران است و به همین دلیل به آن لقب «ایران کوچک» داده شده‌است. همچنین جمعیت این شهر نسبت به سایر شهرهای بزرگ ایران جوان‌تر است، و بالاترین میزان رشد موالید یا زاد و ولد را به خود اختصاص داده‌است. این شهر در میان کلان‌شهرهای ایران با رشد جمعیت سالانهٔ ۴/۷ درصد بالاترین رشد جمعیت را دارد.

 

پیست دیزین

دیزین مهم‌ترین پیست اسکی ایران و منطقه خاورمیانه است که در شهرستان کرج در استان البرز واقع شده‌است.

پیست اسکی دیزین اولین پیست اسکی در ایران است که از طرف فدراسیون جهانی اسکی مورد تأیید برای برگزاری مسابقات رسمی شناخته شد و عنوان بین‌المللی به خود گرفت.

این پیست وابسته به امکانات ویژه و خاص که شامل نکات فنی مانند ، شیب مسیر ، طول مسیر ، محل برگزاری مسابقات و امکانات رفاهی است. دیزین در کوه‌های البرز و از تهران به فاصله ۱۲۳ کیلومتر از مسیر جاده چالوس و ۷۴ کیلومتری شهر کرج و ۷۱ کیلومتر از مسیر شمشک که امکانات ورزشی قابل توجهی دارد ، واقع شده‌است.

دیزین ۲۳ پیست اسکی دارد که شامل ۴ تله کابین شاله ، قله ، دره ، چمن ، ۲ تله سیژ قله و چمن ، ۷ تله اسکی بشقابی شامل دوبل مایر ، سی چال ، گوزنی ، پشت ویل ، مبتدی ، چمن و یک تله اسکی چکشی است. برخی از پیستهای آن عبارتند از: پیست اسنو پارک، پیست یو ، پیست مبتدی و پیست چمن. پائین‌ترین نقطه از سطح دریا ۲۶۵۰ متر و بلندترین نقطه آن ۳۶۰۰ متر و مسیر اسکی ۷٬۵ کیلومتر است.

مدت زمان فصل اسکی در دیزین که بیشترین زمان را برای اسکی بازان درایران فراهم آورده از اوایل آذرماه تا اواخر اردیبهشت ماه است.

در طول تابستان ، اسکی روی چمن نیز در این پیست امکان‌پذیر است. پیست اسکی روی چمن دیزین ۶۵۰ متر طول دارد. همه ساله در این منطقه مسابقات جهانی اسکی روی چمن برگزار می‌شود. همزمان ، در مناطق دیگر دیزین از جمله منطقه پیست چمن،  امکان فعالیت‌هایی از قبیل دوچرخه سواری کوهستانی ، تیراندازی با کمان ، کایت سواری و غیره موجود است و گردشگران از باغ گل و گونه‌های نادر گیاهان کوهستانی بازدید می‌نمایند.

 

سوغات و صنایع دستی

توت درختی ، انگور ، فندق ، سنجد ، عناب ، آلوی برغان ، گوجه سبز ، سیب ، عسل ، پنیر طالقان و … از مهم‌ترین سوغات استان البرز است.

گلیم بافی ، کوزه‌سازی ، گلدان‌سازی و… از مهم‌ترین صنایع دستی استان البرز است.

 

تولیدکنندگان گل رز در استان البرز

تنوع آب و هوایی و قرار گرفتن استان البرز در ارتفاع بالای هزار و ۳۰۰ متر باعث تولید سالانه ۱۲ میلیون گل رز ، با گلبرگ‌های بزرگ و با ماندگاری بالا شده‌است ، این استان در مرداد ۱۳۹۱، ۱۳ هکتار گلخانهٔ ایران را به خود اختصاص داد ، این استان با ۲۵ واحد گلخانه‌ایی در ۱۳ هکتار انواع گل رز را در ۱۶ رنگ مختلف تهیه و تولید می‌کند ، استفاده از روش‌های هیدروپونیک و بکارگیری شبکه آبیاری تحت فشار از جمله برنامه‌هائی است که به گلخانه داران برای کشت با کیفیت‌تر و بیشتر گل‌های رز پیشنهاد شده‌است. استفاده از جدیدترین شبکه‌های کشت مدرن ، اتوماسیون دما و آبیاری سیستماتیک گلخانه ، از شاخصه‌های گلخانه‌های کشت گل رز در استان البرز است که تا حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد در مصرف انرژی در مقایسه با دیگر گلخانه‌ها کاهش مصرف دارد و در گلخانه‌های استان با بکارگیری از روش‌هایی بیش از ۹۵ شاخه گل در هر مترمربع تولید می‌شود.

از این استان سالانه یک میلیون شاخه گل رز به کشورهای تاجیکستان، گرجستان و عراق صادر می‌شود

 

جاذبه‌های گردشگری و مذهبی استان البرز

تپه ازبکی – روستای تاریخی سیرود – روستای زیبا سیبان دره – باغ لاله‌های گچسر – جاده چالوس – طالقان – سد امیر کبیر – پیست دیزین – روستای تاریخی ورده – روستای برغان – تپه‌های رنگین کمانی{اشتهارد} – کاروانسرای شاه عباسی – کاخ سلیمانیه – کاخ شمس – باغ‌های جهانشهر – رود کرج – باغ پرندگان کرج – غار یخ‌ مراد – سنقرآباد (ساوجبلاغ) – قلعه احمدآباد (مصدق) – تپه مردآباد (ماهدشت) – کاخ شهرستانک و…

آثار بسیاری در استان البرز وجود دارد که موفق به ثبت ملی شده‌اند. از میان این آثار، کاروانسرای شاه عباسی ، کاخ سلیمانیه ، کاخ  شمس ، قلعه احمدآباد ، پل شاه عباسی ، غار یخ مراد ، قلعه احمدآباد ، حمام مصباح و شاهزاده حسین آثار شاخصی هستند که در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده‌اند.

دانشگاه های برتر استان البرز

دانشگاه علوم پزشکی البرز – پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و…

دانشگاه های آزاد اسلامی استان البرز

دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج – دانشگاه آزاد اسلامی واحد هشتگرد و…

دانشگاه های پیام نور استان البرز

دانشگاه پیام نور واحد کرج – دانشگاه پیام نور واحد واحد هشتگرد – دانشگاه پیام نور واحد ماهدشت – دانشگاه پیام نور واحد طالقان – دانشگاه پیام نور واحد واحد نظر آباد و…

دانشگاه فنی و حرفه ای ( دانشکده ها – آموزشکده ها)

• آموزشکده فنی کرج – شهید بهشتی
• آموزشکده فنی دختران کرج -17شهریور